Het kabinet legt een motie over de Europese digitale identiteit die door een meerderheid in de Tweede Kamer is aangenomen naast zich neer. In die motie werd de regering gevraagd om niet in te stemmen met de Raadsconclusie over de Europese digitale identiteit omdat er veel onduidelijkheden zijn.
Staatssecretaris Van Huffelen van Digitale Zaken wil de motie niet uitvoeren omdat Nederland zich daarmee buitenspel zou zetten.
Een jaar geleden presenteerde de Europese Commissie plannen voor de invoering van een digitale identiteit waarmee burgers zich in de gehele Europese Unie kunnen identificeren. Dat moet gebeuren met een zogeheten wallet-app, waarmee burgers bijvoorbeeld elektronische documenten kunnen delen.
Met de Europese id-wallet kun je bijvoorbeeld in alle EU-landen veilig inloggen;
makkelijk iets over jezelf aantonen, bijvoorbeeld dat je een rijbewijs hebt (als je een auto wilt huren) of een diploma hebt behaald.
De plannen gaan een stuk verder dan het huidige DigID: de nieuwe European Digital Identity Wallet moet veel breder bruikbaar zijn, ook over landgrenzen heen.
Tijdens de onderhandelingen is het Nederland niet gelukt om een aantal zaken over de Europese digitale identiteit te regelen, zoals het verplicht gebruik van open source voor wallet-apps en een expliciet verbod op het verhandelen van de gegevens van gebruikers.
Het oorspronkelijke wetsvoorstel van de Europese Commissie wekte de suggestie dat burgers zich bij onlinedienstverlening in de gehele Unie met één unieknummer zouden moeten identificeren. De kamer wees op het risico dat zo’n universeel nummer het profileren en monitoren van burgers in de digitale wereld wel heel erg vergemakkelijkt.
Nederland heeft bij herhaling tekstvoorstellen ingediend voor een expliciet verhandelverbod in het compromisvoorstel. Ook de staatssecretaris wilde nadrukkelijk vastgelegd hebben dat afgevers van id-wallets geen persoonlijke data mogen verkopen of op een andere wijzen verstrekken aan derden. Toch bleek daar bij de lidstaten geen meerderheid voor te zijn.
De staatssecretaris kan op dit moment ook geen garantie afgeven dat er geen sprake zal zijn van een verplichting tot het gebruik van het identificatienummer, aangezien de onderhandelingen met het Europese parlement nog moeten starten.
Hoewel de staatssecretaris aangeeft dat zij heeft bepleit dat het gebruik van een digitale id-wallet altijd vrijwillig moet zijn, is het voorstelbaar dat vrijwilligheid wordt ingeperkt door de mogelijkheden van deelname te beperken. Door mensen uit te sluiten van diensten, of de procedure voor mensen die geen digitale portemonnee willen of kunnen gebruiken aanzienlijk ingewikkelder te maken, kan immers ook dwang ontstaan.
De motie van SP-Kamerlid Leijten om niet in te stemmen met de Raadsconclusie werd met 76 stemmen voor aangenomen. VVD, D66, CDA, Fractie Den Haan en Gündogan stemden tegen, de overige partijen in de Tweede Kamer waren voor.