Er zullen weinig mensen zijn die treuren om de afgeketste fusie van RTL en Talpa. De bond van Adverteerders (bvA) had met name bezwaar aangetekend tegen de fusieplannen omdat het vreesde voor prijsstijgingen en beperkte mogelijkheden voor adverteerders om consumenten te bereiken.
Toezichthouder ACM was maandag duidelijk verrast door het persbericht van RTL en Talpa. De waakhond heeft naar verluidt nog enkele weken nodig voor een onderbouwing. De belangrijkste pijnpunten zijn al wel bekend: ook ACM denkt dat de fusie leidt tot prijsverhoging op de advertentiemarkt en prijsverhogingen voor de distributie van televisiezenders. En uiteindelijk betaalt de consument daarvoor de rekening.
Dat de onderhandelingen niet naar wens verliepen bleek wel uit het compromis dat beide partijen op het laatste moment op tafel te legden. Daarbij zou de advertentieruimte op de Talpa-zenders worden uitbesteed aan Mediahuis Nederland. Een wassen neus, althans in de ogen van de tegenstanders, omdat er in die constellatie nauwelijks ruimte zou zijn voor echt concurrerende reclametarieven, terwijl er ongetwijfeld ook nog zenders zouden worden geschrapt.
In juni 2021 kondigden Talpa en RTL Nederland hun fusieplannen aan. Door het samengaan zouden tv-zenders als RTL 4, RTL 5, RTL 7, RTL Z, SBS6, Net 5, Veronica en SBS9 en radiozenders Sky Radio, Veronica, 538, Radio10 onder één dak komen.
De mediabedrijven wilden naar eigen zeggen een vuist maken op de advertentiemarkt tegen grote techbedrijven als Google en Facebook. En opkomende zenders als Netflix, Disney Plus en HBO Max.
Maar dat was niet de werkelijke reden voor de fusie. RTL Groep wilde al langer af van kleinere markten en zette zijn zenders in België en Frankrijk in de etalage. RTL wilde zich grotendeels concentreren op de Duitse thuismarkt. Ook Nederland was niet interessant genoeg meer voor het moederbedrijf.
Talpa is een ander verhaal: topman John de Mol kocht de zender om programmaformules te kunnen testen voor de buitenlandse markt en hij daarbij niet gehinderd zou worden door de grillen van programmadirecteuren. Het op de been houden van Talpa kostte kennelijk meer energie dan hem lief was, en De Mol gaf ook bij de presentatie van de fusieplannen aan dat hij zich weer volledig wilde stortten op de productie van programma’s.
Nu de fusie niet doorgaat, is de kans groot dat De Mol zijn belang alsnog aan een externe (buitenlandse) partij gaat verkopen. Een ook RTL Nederland zou in de toekomst alsnog kunnen worden afgestoten.
Talpa en RTL zeiden gisteren ervan overtuigd te blijven dat een fusie ‘het juiste strategische antwoord zou zijn geweest op de uitdagingen die het gevolg zijn van de toegenomen concurrentie met de internationale platformen’.
Maar laten we eerlijk zijn: dat zou hooguit hebben gegolden voor RTL dochter Videoland, die inderdaad concurreert met de Netflixen van deze wereld. Het videoplatform groeit, maar is blijkens de laatste kwartaalcijfers nog altijd behoorlijk verlieslatend.
Het aanbod van de tv en radiozenders wordt amper bedreigd door buitenlandse partijen, omdat Nederland een te kleine markt is. Waar Neflix ooit de markt voor zichzelf had, zijn er nu minstens zeven andere videodiensten die onmogelijk content kunnen blijven produceren in alle markten waar zij actief zijn. Grote kans dat diverse diensten hun activiteiten hier weer gaan staken, gelet op de verplichting om Nederlandse content te maken.